صرفهجویی در مصرف آب قاعده ای است که امروزه مورد توجه گروههای مختلف شغلی قرار گرفته است. در این بین کشاورزان بیشترین سهم آب را به خود اختصاص میدهند. به همین خاطر است که سیستم های مختلفی برای سیراب کردن محصولات کشاورزی ابداع شده است. در میان تمامی این روش ها سیستم آبیاری قطره ای بیشترین مزیت را به خود اختصاص میدهد. کشاورزان با استفاده از این سامانه میتوانند با حداقل سهم آب و کمترین زمان پروسه آبیاری را به بهترین نحو به اتمام برسانند.
با اینکه سیستم آبیاری قطره ای دارای مزیتهای ساختاری بسیاری است ممکن است در هنگام انجام وظیفه دچار اشکالات کوچک و بزرگ بسیاری شود. واضح است که بروز این گونه مشکلات می تواند به ضرر کشاورزان و محصولات آنان تمام شود. در ادامه برخی از مشکلات رایج در سیستم آبیاری قطره ای و راه حل آن ها را ذکر میکنیم.
- انسداد لولههای قطره ای و قطره چکان
- نشتی آب در قسمت های مختلف سیستم آبیاری
- فشار متغیر سیستم آبیاری
- خرابی و شکستگی تجهیزات
- رشد ریشه گیاهان در میان قطرهچکانها
- توزیع نامناسب آب
- آسیب ناشی از جوندگان
انسداد لولههای قطرهای و قطرهچکان
انسداد لولههای قطرهای و قطرهچکانها یکی از رایجترین مشکلاتی است که کشاورزان در هنگام استفاده از سیستم آبیاری قطره ای با آن مواجه میشوند. بروز این معضل به دلایل زیادی وابسته است. اما معمولا پس از تعمیرات شبکه آبرسانی ایجاد میشود چرا که ممکن است در حین تعمیرات ماسه وارد منافذ لولهها شده باشد.
این اختلال معمولا در بخش انتهایی لوله قطرهچکان رخ میدهد. اگر سازه در دسترش شما از سیستم فیلتراسیون مناسبی برخوردار نباشد ناخالصیهای موجود در آب به مرور در بخشهای مختلف سیستم آبیاری رسوب شده و موجب انسداد آن میشوند.
راه حل
در گام اول باید کیفیت آبی را که از آن برای آبیاری استفاده میکنید را بررسی کنید. با توجه به سطح آلودگی آب باید یک سیستم فیلتراسیون مناسب تهیه کنید. این فیلترها پس از تهیه باید به صورت مداوم بررسی و پاکسازی شوند. برای پاکسازی این سیستم در ابتدا باید شیر ورودی جریان آب را مسدود کنید. زمانی که از انسداد این جریان مطمئن شدید شیر تخلیه فیلتراسیون را باز کنید. آلودگیها و املاح اضافه همزمان با تخلیه آب سیستم از دستگاه خارج میشوند. پیشنهاد میشود برای بهبود کیفیت آب مصرفی تان محلول کلر و اسید سولفوریک را به آن اضافه کنید. این ترکیب مانع روش جلبکهای اضافه میشود.
نشتی آب در قسمت های مختلف سیستم آبیاری
اصلیترین مشکلی که میتواند در هدر رفت آب سیستم آبیاری قطرهای نقش داشته باشد نشتی آب در قسمتهای مختلف آن است. این نشتی معمولا به واسطه قطره چکانهای شکسته یا لولههای آبیاری انتهایی ایجاد میشود. بهره گیری از لولههای فرسوده میتواند این مشکل را ایجاد کند. لازم به ذکر است که اگر جوندگان به نوارهای لی فلت و تیپ حمله کنند می توانند نشتی را در قسمتهای مختلف سیستم آبیاری ایجاد کنند.
راه حل
سیستمهای آبیاری امروزی حاوی سنسورهای هوشمندی هستند که وجود نشتی را در قسمتهای مختلف سازه شناسایی میکنند. با وجود قابلیت چگونگی انحلال این معضل بسیار آسان است. معمولا مشکل هدر رفت آب با تعویض لوله های لیفلت و تیپ حل میشود. البته تعویض کامل این قطعات به شدت شکاف ایجاد شده در لولهها و نوارها بستگی دارد.
فشار متغیر سیستم آبیاری
اگر فشار اعمال شده از سمت سیستم پخش کننده پایدار نباشد و دائما دچار نوسان شود آب و ترکیبات مغذی نمیتوانند به صورت یکنواخت گیاهان را سیراب کنند. چنانچه فشار این آبیاری کم باشد حجم آب مصرفی بیش از حد کم میشود و ریشه گیاه به مرور خشک میشود. در مقابل اگر فشار آب بیشتر از حد نرمال باشد تجهیزات آبیاری کم کم مستهلک میشوند.
راه حل
واضح است که بررسی دائمی فشار آب میتواند از بروز این مشکل جلوگیری کند. برای افزایش سهولت این روند میتوانید از گیج تنظیم فشار بهره ببرید. لازم به ذکر است که گیج تنظیم فشار باید در قسمتی منسجم شود که تفاوت ارتفاع این قطعه با سازه تاثیری در عدد نمایش داده شده این کالا نداشته باشد.
خرابی و شکستگی تجهیزات
انواع مختلف سیستمهای آبیاری دارای کیفیت و طول عمر متفاوتی هستند. اما عمده این کالاها بین 5 الی 10 سال عمر میکنند. در طول این سالها ممکن است برخی از اجزای داخلی کالا فرسوده یا شکسته شوند. این فرآيند بسیار طبیعی است و باید در اولین فرصت نسبت به تعمیر یا تعویض این قطعات اقدام نمود.
راه حل
راه حل این مشکل نیز در بررسی مداوم سلامت دستگاه خلاصه میشود. اگر این چک کردنها همیشگی باشند آمار ایجاد هرگونه فرسودگی، اختلال یا شکستگی بسیار کم میشود چرا که در این صورت نشانههای کوچک خرابی در همان مراحل ابتدایی منحل خواهند شد. البته اگر این خرابی با شکستن یا ترک خوردن قطرهچکان ها و لوله ها ایجاد شود باید نسبت به تعویض کلی این قطعات اقدام نمود.
رشد گیاهان در میان قطرهچکانها
نفوذ ریشه گیاه به منافذ سیستم آبرسانی معضلی است که میتواند برای هر کشاورزی که از سیستم آبیاری قطره ای استفاده میکند پیش بیاید. هنگامی که ریشه گیاه وارد قسمتهای خالی سازه شود پروسه آبرسانی دچار مشکل میشود چرا که شکافهای آبرسان مسدود یا کوچک شده اند. توزیع نامناسب آب و هدر رفت آن از جمله عوارضی هستند که در این وضعیت پیش میآید.
راه حل
برای جلوگیری از این عارضه بهتر است سیستم آبرسان را از گیاهان دور نگه دارید. بهتر است در طول زمان محدوده نصب سیستم آبیاری را بررسی کنید و در صورت سبز شدن گیاه در آن قسمتها آنها را از بین ببرید. اضافه کردن برخی سموم به آن نقاط میتواند در کاهش رویش گیاهان موثر باشد.
توزیع نامناسب آب
اگر توپوگرافی موجود در سیسم دچار ناهمواری باشد آب مورد نیاز آبیاری به صورت نامناسب توزیع میشود. این اختلال یکی از رایج ترین مشکلاتی است که میتواند برای یک سیستم سیراب کننده پیش بیاید. البته سامانه پمپاژ ضعیف نیز میتواند این عارضه را ایجاد کند. با وجود این نقص آب با فشار بسیار کم یا بسیار بالا در میان محصولات کشاورزی پخش میشود.
راه حل
اگر محل کشاورزی شما در زمین های شیبدار و ناهموار بنا شده است باید از تنظیم فشار قوی یا قطرهچکان PC استفاده کنید. قطرهچکان های PC این امکان را فراهم میکنند که فشار آب درونی شان به واسطه دیافراگم سیلیکونی کنترل شود. این کنترل فشار میتواند یک آبیاری یکنواخت را در زمین های ناهموار ایجاد کند.
اگر وضعیت ذکر شده درباره زمین شما صدق نمیکند میتوانید با استفاده از یک سامانه پمپ و پمپاژ قوی مشکل بوجود آمده را حل کنید. چرا که این سیستم میتواند با توجه به ابعاد زمین کشاورزی شما حجم آب مورد نیاز را تامین و توزیع کند. چنانچه قصد تهیه سیستم آبیاری قطرهای را دارید بهتر است از خرید زمینهای بسیار بزرگ و ناهموار اجتناب کنید.
آسیب ناشی از جوندگان
لولههای پلی اتیلن یکی از مهم ترین بخشهای سیستم آبیاری قطرهای هستند. ساختار این تجهیزات به گونهای طراحی شده که اینلوله ها در خاک دفن شده باشند. در عمق 5 الی 30 سانتیمتری خاک جانداران کوچک و بزرگ بسیاری وجود دارند که میتوانند با ایجاد حفره در خطوط جانبی آبرسان خسارتهای زیادی را به این کالا وارد کنند.
راه حل
راه حل این مشکل در کنترل جمعیت این جانداران خلاصه می شود. با کارگذاری مواد دفع کننده و جایگذاری تلهها و طعمهها میتوان تا حدودی این عارضه را کنترل کرد. اگر سیستم آبیاری در یک سطح نسبتا مرتفع نصب شود احتمال دسترسی برخی جوندگان به آن کاهش پیدا میکند. موشها یکی از اصلی ترین عاملان ایجاد خسارت در دستگاه های آبیاری زمینی هستند. از آنجایی که این جانوران از تردد در زمین های نمناک خودداری می کنند مرطوب نگه داشتن محدوده نصب سیستم میتواند سبب فراری شدن موشها شود.
کلام پایانی
امروزه پروسه سیراب کردن محصولات کشاورزی به واسطه سیستمهای آبیاری قطرهای انجام میشود. این تجهیزات میتوانند حجم آب مصرفی را به مراتب کاهش داده و تقسیم آب را به صورت یکسان انجام دهند. با وجود تمام این مزیت ها این کالاها در حین کارکردشان با مشکلات کوچک و بزرگ بسیاری مواجه میشوند. شناسایی این عوارض و بررسی راه چاره میتواند از بروز مجدد مشکلات و کاهش عمر مفید سازه جلوگیری کند.
این مشکلات میتوانند ناشی از کار زیاد یا نفوذ گیاهان و جوندگان به دستگاه باشند. البته فرسوده شدن یا شکستگی یک بخش از سیستم نیز میتواند این معضل را ایجاد کند. برای حل این پیشامد ها باید در اولین فرصت نسبت به تعمیر یا تعویض قطعات آسیب دیده اقدام کنید. بررسی مداوم بخشهای مختلف سیستم آبیاری قطرهای میتواند از رخداد این گونه عوارض جلوگیری کند.
