آبیاری یکی از مهمترین عوامل موثر در تولید محصولات کشاورزی است. با توجه به محدودیت منابع آب در جهان، استفاده از روشهای آبیاری کارآمد و کاهش مصرف آب امری ضروری بوده که باید به آن توجه کرد. آبیاری زیرسطحی یکی از روشهای نوین آبیاری است که مزایای زیادی نسبت به روشهای سنتی دارد. به طور کلی آب از جمله یکی
منابع حیاتی برای زندگی انسان و سایر موجودات زندهست که در کشاورزی نیز نقش مهمی دارد و کمبود آن میتواند باعث کاهش تولید محصولات کشاورزی شود. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با آبیاری زیر سطحی قطرهای و مزایا و معایب خاص آن آشنا سازیم.
آبیاری زیر سطحی قطرهای
آبیاری زیرسطحی قطرهای نیز یکی از روشهای نوین آبیاری است که مزایای زیادی نسبت به سایر روشهای آبیاری دارد. این روش به دلیل کاهش مصرف آب، افزایش بهره وری، بهبود کیفیت محصول و کاهش هزینهها به عنوان یک روش آبیاری پایدار شناخته میشود. آبیاری زیرسطحی قطرهای نوعی از آبیاری زیر سطحی است که در آن لولههای آبده (لاترال) و محل خروج آب (قطره چکان) در زیر سطح خاک قرار میگیرند. این مدل آبیاری به گونهای طراحی شده است که آب به طور مستقیم در ناحیه ریشه هدایت میشود. طراحی این سیستم آبیاری به گونهای است که آب از طریق لولههای آبده که در زیر سطح خاک قرار دارند، به قطره چکانها میرسد. قطره چکان ها آب را به صورت قطره ای در اطراف ریشه گیاه آزاد میکنند.
برای اجرای آبیاری زیرسطحی قطرهای، شرایط زیر لازم است:
- شیب زمین: شیب زمین برای اجرای آبیاری زیرسطحی قطرهای باید کمتر از ۲ درصد باشد.
- نوع خاک: خاک باید از نفوذپذیری کافی برخوردار باشد تا آب به راحتی در آن جریان یابد.
- عمق قرارگیری لولهها: عمق قرارگیری لولهها باید به نحوی باشد که از نفوذ آنها به سطح جلوگیری شود.
- به طور کلی آبیاری زیرسطحی قطرهای به دو نوع عمده تقسیم میشود:
- ثقلی: در این روش، آب از طریق نیروی ثقل در لولههای آبده جریان مییابد و به قطره چکانها میرسد.
- تحت فشار: در این مدل آبیاری زیرسطحی قطرهای، آب با استفاده از پمپها به فشار لازم رسانده میشود و سپس به لولههای آبده منتقل میشود.
پیشنهاد ما : آبیاری قطره ای
مزایای سیستم آبیاری زیر سطحی
آبیاری زیرسطحی در انواع مختلف محصولات کشاورزی، از جمله باغات، مزارع، گلخانهها و فضای سبز کاربرد دارد. این روش آبیاری به ویژه در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند، بسیار مناسب است. از جمله مزایای سیستم آبیاری زیر سطحی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
افزایش راندمان آبیاری: یکی از مهمترین مزایای آبیاری زیرسطحی، افزایش راندمان آبیاری است. در این روش، آب مستقیماً در ناحیه ریشه گیاهان قرار میگیرد و از تبخیر آن جلوگیری میکند. در نتیجه، بدین طریق میزان آب مصرفی برای آبیاری کاهش مییابد.
کاهش نیاز به نیروی کار: در روش آبیاری زیر سطحی نسبت به روشهای سنتی نیاز به نیروی کار کمتری است. از آنجایی که این مدل آبیاری به صورت خودکار انجام میشود، نیازی به حضور مداوم کشاورز و یا به کارگیری افراد دیگر برای این کار نیست.
آلودگی محیط زیست: آبیاری زیرسطحی در مقایسه با روشهای سنتی آبیاری، آلودگی کمتری در محیط ایجاد می کند. آب به صورت مستقیم در خاک قرار میگیرد و از ورود آن به دیگر سطوح جلوگیری میکند.
بهبود کیفیت محصولات کشاورزی: آبیاری زیرسطحی باعث بهبود کیفیت محصولات کشاورزی میشود. در این روش، آب به صورت یکنواخت در اختیار ریشه گیاهان قرار میگیرد و از ایجاد پژمردگی و خشک شدن گیاهان به طور قطع جلوگیری میکند.
علاوه بر مزایای ذکر شده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش هزینه های آبیاری
- افزایش بهرهوری زمینهای کشاورزی
- کاهش نیاز به کود و آفتکش
- کاهش خطر شیوع بیماریهای گیاهان
معایب آبیاری زیر سطحی
آبیاری زیرسطحی در سالهای اخیر به دلیل مزایای متعددی که دارد، مورد توجه کشاورزان و باغداران قرار گرفته است. این روش آبیاری با تزریق آب به زیر سطح خاک و در مجاورت ریشه گیاهان، موجب کاهش تبخیر آب، افزایش راندمان آبیاری، کاهش رشد علفهای هرز و بهبود کیفیت محصولات میشود.با وجود مزایای متعدد، این روش آبیاری نیز دارای معایبی است که در اینجا قصد داریم به بررسی آنها بپردازیم:
- گرفتگی قطره چکانها:یکی از مهم ترین معایب آبیاری زیرسطحی، احتمال گرفتگی قطره چکان ها است. این مشکل به دلیل وجود ذرات خاک، ریشه گیاهان و مواد آلی در آب، ایجاد میشود. برای جلوگیری از گرفتگی قطره چکانها، میتوان از فیلترهای مناسب در سیستم آبیاری استفاده کرد. همچنین، استفاده از قطره چکانهای باکیفیت و مقاوم به گرفتگی نیز میتواند تا حد زیادی کمک کند.
- هزینه بالای اجرای سیستم: هزینه اجرای سیستم این مدل آبیاری نسبت به سایر روشها، بالاتر بوده که این هزینه بالا به دلیل استفاده از تجهیزات و مواد اولیه تخصصی است.
- مناسب نبودن برای همه محصولات: آبیاری زیرسطحی برای همه محصولات مناسب نیست به ویژه برای محصولاتی که دارای ریشههای سطحی هستند. البته توجه داشته باشید که استفاده از این روش ابیاری برای محصولاتی که دارای حساسیت بالایی به آب هستند کارایی لازم را ندارد.
- عدم استفاده از آبهای شور: آبیاری زیرسطحی برای آبهای شور مناسب نیست، چرا که این مشکل به دلیل تجمع نمک در اطراف ریشه گیاهان ایجاد میشود.
- مشکلات ناشی از آسیب به سیستم: آسیب به سیستم این مدل آبیاری میتواند موجب نشتی آب و کاهش راندمان این نوع سیستم آبیاری شود. این مشکل میتواند به دلیل عوامل مختلفی مانند جابجایی زمین، فشار بیش از حد آب و استفاده از تجهیزات بیکیفیت ایجاد شود.
