اکثر افراد علاقه بسیاری به نگهداری گل و گیاه و زراعت دارند. آبیاری مهم‌ترین عامل در رشد صحیح گیاهان است. آبرسانی به شکل زیرزمینی از جمله انواع آبیاری است که استفاده از آن بسیار رایج است. این سبک، هنگامی استفاده مورد استفاده قرار می‌گیرد که رطوبت لازم از ریشه گیاه به وسیله کنترل سطح ایستابی تامین می‌شود. در آبیاری زیرزمینی، یک لایه غیر قابل نفوذ، در عمقی مناسب از سطح خاک قرار می‌گیرد تا بتواند سطح ایستابی را تحت کنترل در بیاورد. در این روش سطح خاک مرطوب یا خیس نمیشود. بلکه بیشتر برای تامین کردن رطوبت مورد نیاز ریشه کارایی دارد. در این هنگام سطح ایستابی تا حد زیادی رطوبت را در قسمت ریشه بالا می‌برد تا به وسیله آب بتواند از طریق خاصیت مویینگی به ریشه گیاه دسترسی بیابد. سیستم آبیاری زیرزمینی تراوا، خلاصه‌ای از همین روند است.
در این نوع آبیاری زیرزمینی رطوبت مورد نیاز غیر اشباع به محوطه ریشه گیاه می‌رسد. استفاده از لولههای لاستیکی مانند اسفنج یکی از سیستم‌های نوین در این سبک آبیاری است. لوله های لاستیک را می‌توان از فروشگاههای فروش تجهیزات آبیاری تهیه کرد. لولههای تحت فشار به مقدار کم در حدود ۱ الی ۲ اتمسفر می‌توانند آب را به صورت یکنواخت و تحت کنترل توزیع کنند.
با نصب لولههای آبیاری در محوطه ریشه گیاه، رطوبتی به اندازه ظرفیت زارعی خاک مورد نظر به وجود می‌آید. البته با مشخص کردن عمق و فاصله مناسب این لوله‌ها نسبت به یکدیگر و نسبت به گیاهان می‌توان میزان رطوبت را از طریق لولههای درون خاک کنترل کرد. اصطلاح تراوا نیز به معنی تراوش کردن است که خود یک سبک آبیاری محسوب می‌شود.
سیستم آبیاری تراوا چیست؟
در سیستم آبیاری تراوا رطوبت به مقدار زیاد توسط لولههای متخلخل از جنس اسفنج صورت می‌پذیرد. در این راهکار از طریق آبی که به ریشه منتقل می‌شود، می‌توان کود، اکسیژن و سم را در حالت رطوبتی به ریشه رساند. روش آبیاری تراوا بسیار پرطرفدار و کاربردی است، زیرا در این شیوه حتی یک قطره آب نیز هدر نمی‌رود و در مصرف آن صرفه جویی می‌شود. سیستم آبیاری تراوا مدل پیشرفته‌‌ای از سیستم آبیاری قطرهای محسوب می‌شود. این سامانه می‌تواند از بروز مشکلات بسیاری جلوگیری کند که در ادامه آنها را شرح می‌دهیم.
- گرفتگی منافذ
- تبخیر آب
- آسیب پذیری سیستم و گیاه
- جمع شدن ریشه‌ها
لازم به ذکر است که میان آبیاری قطرهای و تراوا تفاوت جزئی وجود دارد. در روش تراوا آبیاری به شکل نشتی و زیرزمینی انجام می‌شود. این تغییر روش نامحسوس مزایای متعددی را به همراه دارد که می‌تواند سبب تحول اساسی در این راستا شود. با توجه به نوع خاک و شرایط آب و هوای منطقه می‌توان این سیستم را تهیه و راه اندازی کرد.
تاریخچه آبیاری زیرزمینی گیاهان
نحوه‌ی آبیاری زیرزمینی به گذشته‌های دور در کشورمان بر می‌گردد. استفاده از کوزه‌های دفن شده در زیر درختان، برای مناطقی از ایران که دچار کم آبی بودند، متداول بوده است. روش استفاده از این کوزه‌ها این گونه بود که در پای هر درخت کوزه‌ای را خاک می‌کردند و دهانه‌ی کوزه را بیرون از خاک بیرون قرار می‌دادند. در هر زمان که نیاز بود، این کوزه‌ها را با استفاده از یک مشک پر از آب می‌کردن و تا با گذشت زمان، آب داخل کوزه از دیوار سفالی بیرون بیاید و جذب خاک شود.
نحوه‌ی آبیاری زیرزمینی در جهان نیز به حدود ۴۰ سال پیش بر می‌گردد. این فناوری آبیاری ابتدا توسط آمریکا با استفاده از لولههای تراوش‌کننده شروع شد. بعدها این تکنولوژی به کشورهای فرانسه، استرالیا، انگلستان و همچنین ایران راه پیدا کرد. ایران جزء پنجمین کشوری است که به این تکنولوژی دست پیدا کرده و در این زمینه موفق بوده است.
نحوه آبیاری زیرزمینی تراوا چگونه است؟
آبیاری زیرزمینی تراوا به وسیله لولههای دارای سوراخ انجام نمیشود، بلکه ابزار انجام این کار نوعی اسفنج است. در سیستم آبیاری زیرزمینی تراوا آب جریان ندارد اما فضای رطوبتی مناسب و یکنواختی در اطراف لوله به وجود می‌آید. فناوری این آبیاری به صورتی است که آب با فشار بسیار کم یعنی حدود 0/2 الی 0/8 بار از دیوار لوله نشت می‌کند. به واسطه این نشتی، یک فضا با رطوبت یکنواخت در پیرامون گیاهان و درختان به وجود می‌آید. در این شیوه مقدار آبی که نیاز ریشه است از لوله نشت می‌کند. همین امر سبب می‌شود که به هیچ وجه تبخیری در سیستم آبیاری زیرزمینی تراوا صورت نگیرد.
مزایای آبیاری زیرزمینی تراوا
آبیاری زیرزمینی تراوا به علت مزایا متعددی که دارد مورد توجه کشاورزان و باغداران واقع شده است. یکی از مزایای این روش عدم تبخیر آب است، زیرا در این روش آب مستقیما به ریشه گیاه می‌رسد. در این حالت تابش نور خورشید بر بخار شدن آب تاثیری ندارد. مزیت‌های دیگر استفاده از آبیاری زیرزمینی به شرح زیر است.
- صرفه جویی قابل توجه در مصرف آب
- عدم بکارگیری قطره چکان، بابلر، میکروجت
- کاهش هزینه‌ها
- افزایش طول عمر سیستم و سرویس بین 15 الی 30 سال
- امکان استفاده در سطح و زیر زمین
- در امان ماندن از سرما و گرما
- گسترش بیشتر ریشه گیاه
- عدم ایجاد مزاحمت برای ماشین آلات و کارگران
- در دسترس نبودن سیستم برای حیوانات و جوندگان
- عدم نیاز به تسطیح و ترازبندی
فراموش نکنید که این سامانه در صورتی می‌تواند دارای مزایای ذکر شده باشد که کیفیت ساختاری آن اثبات شود. به همین خاطر است که باید آن را از فروشگاهی تهیه کنید که درجه کیفی محصولات ارائه شونده خود را تضمین کند. قاعده ذکر شده جزو اصول کاری ثابت مجموعه حیات قطره است. این فروشنده علاوه بر تولید سیستم‌های آبیاری و قطعات جانبی آنها، می‌تواند عملیات نصب آنها را نیز بر عهده بگیرد.
معایب سیستم آبیاری زیرزمینی تراوا
یکی از محدودیت‌هایی که در رابطه با سیستم آبیاری زیرزمینی تراوا می‌توان به آن اشاره کرد، لوله گذاری در زیر خاک است. در واقع این کار هزینه شیار زنی را به دنبال دارد. اما در مقابل نیازی به قطره چکان، بابلر و میکروجت نیست. ثابت بودن سیستم آبیاری نیز از دیگر معایب آن به شمار می‌رود.
در واقع به دلیل ساکن بودن این نوع سیستم، قبل و بعد از اجرا، تغییر دادن اجزای آن و یا حتی جا به جا کردن آن، موجب هزینه‌های بیشتری می‌شود. در مراحل طراحی و تولید این وسیله آبیاری باید تمامی این موارد را لحاظ کرد. در زمین‌های سنگی و کوهستانی نیز به راحتی نمی‌توان این سیستم را کار گذاشت، زیرا ایجاد شیار در آنها دشوار است. در کل استفاده از این سیستم در مناطق کوهستانی و سنگی عاقلانه نیست.
کلام پایانی
سیستم آبیاری زیرزمینی تراوا شامل نوعی اسفنج است که زیر زمین قرار می‌گیرد و با خیس شدن آن، رطوبت مورد نیاز ریشه گیاهان تامین می‌شود. از دیدگاه برخی کارشناسان این سامانه نمونه بروزتری از سیستم‌های آبیاری قطرهای است که حتی یک قطره آب را هم هدر نمی‌دهد. در امان ماندن از سرما و گرما، مصرف بهینه آب و کاهش هزینه‌های مصرفی از جمله مزایای این سیستم است.
